Nie należy stosować nawozów mineralnych, gdy pole jest zalane, leży na nim śnieg lub gdy ziemia jest zamarznięta do głębokości 30 cm – jest to oczywiste. Nie są to jednak jedyne zasady związane z efektywnym nawożeniem.
Odpowiedni odczyn gleby
Odpowiedni odczyn gleby jest jedną z najważniejszych kwestii mających wpływ na efektywność nawożenia.
Generalnie im bardziej zakwaszone podłoże, tym nawozy słabiej działają. W naszym kraju tego rodzaju ziemie są najczęściej spotykane i podniesienie ich żyzności wyłącznie za pomocą nawozów jest w zasadzie niemożliwe. Niestety – ani duża ilość nawozów, ani ich wysoka jakość, nie przyniosą w tym przypadku pozytywnych efektów. Wręcz przeciwnie – przenawożenie może przynieść wyłącznie straty, zarówno z ekonomicznego, jak i ekologicznego punktu widzenia.
Regulacja odczynu gleby na mniej kwaśny jest w tym przypadku kluczowym zabiegiem. Temu celowi służy proces wapnowania. Wprowadzony do gleby wapń zmienia jej odczyn na bardziej zasadowy. W konsekwencji oznacza to, że:
- Wapń wspomaga tworzenie naturalnej próchnicy, jest również czynnikiem wspomagającym rozwój pożytecznych mikroorganizmów glebowych.
- Gleba o odpowiednim odczynie łatwiej staje się gruzełkowata. W konsekwencji jej właściwości fizykochemiczne ulegają poprawie; gleba lepiej magazynuje wodę i sprawniej odprowadza jej nadmiar, poprawie ulega również wymiana gazowa. Jest bardziej żyzna i łatwiej ją uprawiać.
- Z gleby o odpowiednim odczynie poszczególne makroelementy są nie tylko trudniej wymywane, ale również przyjmują formy, które są przez rośliny o wiele łatwiej przyswajane.
- Gleby o odpowiednim pH są zazwyczaj bogatsze w potas i magnez. Sprawniej zachodzą w nich również procesy nitryfikacyjne.
Ponadto warto pamiętać, że w glebie o odpowiednim pH rośliny lepiej się ukorzeniają i sprawniej pobierają konieczne składniki pokarmowe. W kontekście nawożenia jest to bardzo ważne. Nie dość, że rośliny nie są narażone na obecność szkodliwych jonów glinu i manganu, to jeszcze o wiele sprawniej pobierają chociażby azot, który stosunkowo łatwo ulega wymyciu.
Odpowiednie nawożenie
W przypadku nawozów powiedzenie „lepiej, jak jest więcej” niestety nie ma racji bytu, i to bynajmniej nie tylko ze względów ekologicznych. Dotyczy to w zasadzie każdego makroelementu.
- Nadmiar azotu powoduje zbyt bujny rozrost roślin, które mogą nie wykształcić odpowiednich mechanizmów obronnych przez niskimi temperaturami czy chorobami.
- Za dużo fosforu oraz magnezu w glebie sprawi, że pobieranie potasu może zostać zaburzone.
- Z kolei zbyt wysokie stężenie potasu upośledzi pobieranie przez roślinę jonów magnezu czy żelaza.
- Zbyt wysoki poziom wapnia może zaburzyć odczyn gleby i uczynić go zbyt zasadowym.
- Natomiast nadmiar siarki powoduje wymywanie jonów wapnia, co – jak łatwo się domyślić – jest przyczyną zakwaszenia gleby, a w konsekwencji jej jałowienia.
Trudno sobie wyobrazić dzisiejsze rolnictwo bez dobrodziejstw, jakie niosą za sobą nawozy mineralne. Uzupełniane nawozami dolistnymi, stanowią dla roślin uprawnych konieczne źródło koniecznych makro- oraz mikroelementów, szczególnie wtedy, gdy z różnych przyczyn nie można podnieść żyzności gleby naturalnymi sposobami (obornik, gnojowica, przedplon itp.).
